Het komt tegenwoordig ontzettend veel voor dat er veel verkeerde informatie over huidverzorging wordt verspreid via het internet en dan vooral via social media. Een paar huidverzorgingsmythes die ik regelmatig tegenkom zijn bijvoorbeeld: "60% van alles wat je op je huid aanbrengt komt in je bloedbaan terecht" of "Het duurt slechts 26 seconden voordat een cosmetisch ingrediënt je bloedbaan bereikt". Gelukkig zijn deze beweringen niet (helemaal) waar. Ze worden verspreid door mensen die vaak slecht geïnformeerd zijn en informatie herhalen die zij zelf ook weer op internet hebben gelezen. Het is inderdaad waar dat onze huid een absorberend effect heeft, maar het komt bij lange na niet in de buurt van die 60%. Hoe, wanneer en hoeveel de huid absorbeert, hangt af van verschillende factoren. De belangrijkste leg ik je in dit blog uit.
Onze huid komt dagelijks in aanraking met veel verschillende soorten schadelijke en niet-schadelijke stoffen. Deze stoffen kunnen onze huid binnendringen en vervolgens via huidabsorptie in onze bloedbaan terechtkomen. De snelheid van de huidopname hangt grotendeels af van de buitenste laag van de huid: de zogenaamde hoornlaag. Die heeft een belangrijke functie, want het vormt een barrière als bescherming naar de buitenwereld en naar andere huidlagen. De hoornlaag helpt ook voorkomen dat moleculen de huid binnenkomen en verlaten, waardoor de onderste huidlagen worden beschermd. Niet alle moleculen of stoffen kunnen op deze manier worden tegengehouden. Toch kan een klein deel de huid binnendringen.
Om door de huid te worden opgenomen, moet een chemische stof de opperhuid, de haarfollikels of de klieren passeren. Alhoewel kleine hoeveelheden chemicaliën via de klieren of haarzakjes snel het lichaam zouden kunnen binnendringen, worden ze voornamelijk door de opperhuid geabsorbeerd. De opperhuid bestaat uit verschillende lagen. Chemische stoffen moeten eerst door deze lagen heen voordat ze in de lederhuid terecht kunnen komen, waarna ze in de bloedbaan of lymfe kunnen doordringen en naar andere delen van het lichaam kunnen circuleren. De mate van absorptie hangt af van een aantal factoren, waarvan de volgende de belangrijkste zijn:
Duur van het contact
Oplosbaarheid
Conditie van de huid
Moleculair gewicht van het molecuul
Concentratie
Duur van het contact
Hoeveel en of bepaalde stoffen door de huid worden opgenomen kan ook afhangen van de (tijds)duur dat de stof in contact is met de huid. Een moisturizer blijft bijna de hele dag op je huid zitten, terwijl een cleanser maar een paar minuten op de huid blijft zitten voordat je deze weer verwijdert. De stoffen in een cleanser zullen dus veel minder kans hebben om in je huid door te dringen dan bijvoorbeeld een serum of moisturizer.
Oplosbaarheid
De hoornlaag, de buitenste laag van de huid en de opperhuid, bestaat voornamelijk uit vetzuren, cholesterol en ceramiden. Dit zijn lipofiele stoffen: stoffen die niet oplossen in water, maar alleen in andere vetachtige stoffen. Daardoor kunnen die vetstoffen gemakkelijker in de hoornlaag dringen dan in water oplosbare stoffen. Voorbeelden van vetstoffen die goed zijn voor je huid zijn: CoQ10, vitamine E en plantaardige en essentiële oliën.
Conditie van de huid
Ook bij een beschadigde huid, zoals bij eczeem, ontstekingen of een verstoorde huidbarrière, kunnen moleculen beter en sneller door de huid worden opgenomen. Kijk bijvoorbeeld altijd uit met huidverzorgingsproducten die alcohol bevatten, want die kunnen de huid beschadigen, waardoor andere ingrediënten sneller en dieper in de huid kunnen doordringen. In sommige gevallen wil je dat ingrediënten dieper in je huid doordringen, maar in andere gevallen wil je dat juist voorkomen. Hieronder vallen bijvoorbeeld conserveringsmiddelen, emulgatoren, verdikkingsmiddelen, enz.
Moleculair gewicht
Of een molecuul door de hoornlaag kan dringen, hangt af van de grootte van de molecuul. Het molecuulgewicht van een verbinding moet minder dan 500 dalton zijn om door de huid te kunnen dringen. Grotere moleculen kunnen de hoornlaag niet passeren. Een voorbeeld van een molecuul dat niet door de huid kan dringen omdat het te groot is, is hyaluronzuur. Het molecuulgewicht kan variëren van 5 duizend dalton tot zelfs 7 miljoen dalton. Het is dus veel te groot om door de huid te dringen en vormt in plaats daarvan een dun laagje op de huid.
Concentratie
De concentratie van een ingrediënt is nog een factor die van invloed is op de penetratie van de huid. Wanneer je bijvoorbeeld een massage krijgt, kan een groter percentage van de massageolie in de huid dringen, omdat je huid warm is en het product in een hogere dosis wordt aangebracht. Vergelijk het met een gezichtsolie waarvan misschien slechts een paar druppels worden aangebracht en die maar voor een kortere periode zachtjes in de huid wordt gemasseerd.
Denk goed na over wat je op je huid smeert
Er zijn nog veel meer factoren die een rol spelen bij de opname door de huid, maar nu heb je in ieder geval een globaal idee van wat er nodig is om een molecuul door de huid te laten dringen. Het is ook fijn om te weten dat niet alles wat je op je huid smeert door je huid wordt opgenomen. Helaas zijn er nog steeds genoeg schadelijke stoffen die wel door je huid heen kunnen dringen en in je bloedbaan terecht kunnen komen. Daarom is het belangrijk om goed op te letten wat je op je huid smeert en altijd goed de ingrediëntenlijst te lezen voordat je iets koopt of gebruikt. Vergeet ook niet om handschoenen te dragen als je schoonmaakmiddelen gebruikt bij het schoonmaken van je huis, want dat zijn chemicaliën die je beslist niet op je huid wilt krijgen.
1. Eaton, DL and Klaassen Curtis D. Principles of Toxicology. in Cassarett & Doull's Toxicology, The Basic Science of Poisons. 5th edition. 1996. McGraw-Hill.
2. Bos, JD; Meinardi, MM (2000). "The 500 Dalton rule for the skin penetration of chemical compounds and drugs". Exp. Dermatol. 9 (3): 165–9. doi:10.1034/j.1600-0625.2000.009003165.x
3. Formula botanica. “Percutaneous Absorption”. Advanced organic cosmetic science. 2016